İnsanlar yaşamlarının belirli dönemlerinde kaygı ve stresle yüz yüze gelmektedir. Sınav stresi de bunlardan sadece biri. Kaygı, bir birey için gerekli olan bir etmendir. Çünkü yeterli düzeyde kaygı duymak harekete geçiricidir. Yeni bir işe koyulmak için beynimiz bize sinyaller gönderir. Kaygı olumlu bir yöne aktarıldığında, kaygıya neden olan durumla ilgili plan yapılmasına, tehdit unsurlarının fark edilmesine, uyum sağlayıcı yöntemlerin keşfedilmesine olanak sağlayacaktır.   Belli bir düzeydeki kaygı motive ediciyken, kaygı düzeyinin kontrol edilemeyen ve yüksek olması bireydeki olumsuz uyaranları harekete geçirmektedir. Buna bağlı olarak da birey sınavlarda başarısız olur.

Genellikle öğrenciler için sınav terimi korku ve kaygıyı çağrıştırır. Öğrenciler sınav sırasında yaşanabilecek olumsuz problemleri, o problemler henüz gerçekleşmemişken veya hiç gerçekleşmeyecekken öncesinde kaygı duyarak düşünmeye başlar. Bu olumsuz düşünceler, öğrencilerde fiziksel ve ruhsal zorlanmalara yol açmakta, yetersizlik duygusuna veya başarısız olacaklarına dair inançlar oluşturmalarına neden olmaktadır.

Birçok öğrencinin; ‘’ Çok çalıştım ama yapamadım. Çok çalıştım ama düşük aldım. Çok fazla çalışıyorum ama çalışmalarım sınav başarıma yansımıyor.’’ Gibi cümleler kurduğunu duymuşsunuzdur. Buradaki en büyük eksiklik sınav kaygısıdır.

Peki sınav kaygısıyla nasıl baş ederiz?

Öncelikle inanmanız gerekmektedir. Kendine inanmayan bir birey var olan potansiyelini ortaya koyamaz. Kendine güven duyduktan sonra sınav öncesi kendine şunları hatırlatması gerekir: ‘’Bu sınava çok çalıştım. Çalıştığım için yapabilirim. Yapamadıklarım olursa da hangi konularda eksikliklerim olduğunu fark eder, onları tamamlarım.’’

Her zaman için kendimizi olumlu cümlelere yöneltmeliyiz. Sınav başarımızı en çok çalışmalarımız kadar sahip olduğumuz enerji ve motivasyon etkilemektedir.

Sınav öncesi olumlama cümleleriyle kendi başarımıza dair hatırlatmalar yaptıktan sonra sınav esnasında kaygılarımızı azaltmak adına şu yöntemleri deneyebiliriz:

• Sınavın genel olarak neleri içerdiğini görebilmeniz için eğer kağıt tabanlı bir sınavdaysanız ve mümkünse sınav kitapçığını gözden geçirin.Kitapçığı gözden geçirdiğiniz sırada gözünüze çarpan kolay soruları çözerek işe başlamak enerjinizin ve motivasyonunuzun yükselmesine yardımcı olacaktır.
• ​Sınav sırasında başarısızlık korkusuna kapılmak ve olumsuz düşüncelere odaklanmak sınav başarınızı etkileyecektir. Bu nedenle kendinizden emin olun ve yapabileceğinizin en iyisini yapmak için odaklanın.
• Sınav esnasında stres ile mücadele için küçük nefes egzersizlerine başvurabilirsiniz. Burnunuzdan yavaş ve derin nefesler alıp, birkaç saniye tutarak, ağzınızdan yavaşça nefes verebilirsiniz. Bu nefes egzersizini yaparken alıp verdiğiniz nefesi tüm vücudunuzda hiseetmeye çalışın.Bu yöntem zihninizin ve vücudunuzun gevşemesine ve daha sakin hissetmenize yardımcı olur.
• Sınav sırasında odaklanmakta zorluk yaşıyorsanız birkaç saniye için gözlerinizi kapatıp kendinizi iyi hissetmenize sebep olan bir yeri ya da bir şarkıyı düşünebilirsiniz. Bu yöntem kaygınızın azalmasını sağlayabilir. Ancak; elbette fazla zaman kaybetmeye özen göstermelisiniz.

Unutmayın, her şey düşüncelerle başlar. Sonrası ise bizim istek ve gayretimiz…

Halime KANDEMİR
Rehber Öğretmen